మృత్తికతోడ

 

ఉత్పలమాలలు, చంపకమాలలు -

 

మృత్తికతోడరూపుఁగొని మెల్లగ నిండ్లనుఁగొల్వుదీరి యా

యత్తముఁజేసినట్టి జనులందరు వృద్ధినిఁ బొంది చెల్గగాఁ

జిత్తము నిండు దీవనల సేమము యోగముఁజూచు కొం

గ్రొత్త వినాయకాధిపునిఁ గోరి భజించుట పర్వమియ్యిలన్.

 

ఆదరమొప్పగా మెలగి యమ్మకునయ్యకుఁ దోషమిచ్చు నీ

మాదిరి సంతులెల్లరును మన్నన నేర్వగ దారిచూపుదో

మోదకభక్షకా! పదము మున్నడి నుండగఁ దద్విధిన్ సదా

నీ దయ నుంచుమయ్య, పరనిందలఁ బాల్వడకుండఁగావుమా!

 

చపలుల మేము నిద్ధరను సంకటమందున నిన్నుఁదల్చి యా

యుపరిని భోగజాలముల నుద్ధృతులందున మానివైతుమీ

జపమును నిందఁజేయుదుము సైపగఁజాలక నీతిబాధలం,

గపటులఁగాముఁ గావు మము గౌరి సుతుండవెఱుంగజాలవో!

 

దూర్వనొసంగగాఁ గొనుచు, దుఃఖములెల్లనుఁ దీర్చువాడు, నే

గర్వములేక యెల్లరకు గండములన్నిటిఁ ద్రోయువాడు, నే

పర్వమునందునైనఁ దొలి పంక్తినిఁ బూజలనందువాడు, నీ

యుర్విని నన్నిదిక్కులను నున్కినిఁగల్గిన దేవుడీతడే!

 

పలకనుఁ జేతఁబూని తొలి పాఠము నేర్చిననాటినుండియుం

దొలుతగ నొజ్జ నీవనుచు దూర్వనివేదనమిచ్చి ప్రార్థనం

బలుకుటె నేర్పె తల్లి, పలు భావనలెట్టులఁ జుట్టుముట్టినన్

సులువుగ నల్లగల్గు పరి చొక్కపు నేర్పునొసంగు దేవరా! 

 

-లక్ష్మీదేవి.

#నాపద్యాలు

same

 

పూలతో భక్తిగాఁ బూజించి, ప్రణమిల్లి,

స్తుతులను నతులను సుందరముగఁ

బలికియుఁ గొలిచియుఁ బాడియు వేడియు

పూజ ముగిసినంత ముగియునెల్ల

నార్భటమ్ముల జోరు, నంత్యకాలమునందు

దేహగతియునట్లె తేలిపోవు;

పాలువెన్నలు, పండ్ల నాలనఁ బాలన

కామితార్థములెల్ల కానుకలుగ

ముద్దుమురిపెమన్న ముచ్చటలందున

మెరుగులున్న మేలి మేనులైన

గడువు ముగిసినంత కమిలి కరిగి యంత-

రించిపోయి, కడకు రిక్తమగును.

--లక్ష్మీదేవి.

సీసము, ఆటవెలది.

నగధరునకు నగధరునకు..

 

సర్వలఘుఛందోగతులు ఆకర్షిస్తాయి. 

 

నగధరునకు నగధరునకు

మృగముఖునకు నలువసతికి మెలకువ మతినై

ఖగవినుతుని సతికిని నా

నగసుతకును ప్రియసుతనయి నతులఁ బలికెదన్. 

 

--లక్ష్మీదేవి.

కందము.

పారిజాతాలు 😊

 

చూపే ..

 

చూపే శ్రావణమేఘమై కురిసెనీ శుద్ధాత్మలోనార్ద్రమై

తాపాక్రందన శోకముల్దొలగగా ధన్యాత్మనుంజేయగాఁ

గోపానంతరరాగమై తరళమై గూఢార్థసంసక్తమై

చాపభ్రూగతబాణమైఁ జొనుచు నాశ్వాసమ్ముఁ జేకూర్చుచున్.

--లక్ష్మీదేవి.

శార్దూలము

అన్యమెఱుంగను

 అన్యమెఱుంగ, నీ పదములందు మదున్నతిఁగాంతు, నందె నా

ధన్యత నెంతు, యుక్తమగు ధారణఁ దారణయుక్తసూక్తులన్

మాన్యముఁబెంచు భావనల మన్నననిచ్చినఁ జాలునందు, సా

మాన్యను, నాదు విన్నపము మక్కువమీరగ నాలకింపుమా!

-లక్ష్మీదేవి.

ఉత్పలమాల

జోతలు

 పలుకు, పదములందు పట్టునిచ్చినవారు,

సుఖము, శాంతి, కొరత, శోకమెల్ల

నదనుఁజూచి కూర్చి, పదనుఁదీర్చినవార

కెల్ల జోతలిడుదు నిందునెందు.

-ఆటవెలది.

లక్ష్మీదేవి.

శోకం

 ఆయువు తీరుగా కలతలన్నియు మాయునటంచు నమ్మి  నీ

సాయము కోరగా నిటుల సన్నిధిఁ జేరి వినంతిఁజేయఁ,గావవే,

న్యాయమె నీకు? నన్నిటుల యాతమనఁబెట్టెదేల! వే

గాయములందె నీ మనము, కన్నులు మూయు ముహూర్తమెన్నడో! 

--లక్ష్మీదేవి 

ఉత్పలమాల 

కవిత

 కవితాం వరయతి యో౽సౌ సుభగమ్మన్యో౽థవా స్వయం నృపశుః

కవితా వరయతి యం పునరేష వరో భవతి కవిసార్థే ।।

కవితా వనితాచైవ స్వయమేవా ౽౽గతా వరా 

బలదాకృష్యమాణా తు సరసా విరసా భవేత్।।

-- ప్రాచీన సూక్తి 

ఛలము

 ధనధాన్యాదులమోహమో, ఘనత సంధానింపగా యత్నమో,
తనవారందరి బాగుకై పరులపై దాష్టీకదుర్మార్గమో
దినదైనందినచర్యలిప్పగిది నిర్దేశింప, నెల్లప్పుడున్
జనసామాన్యుల వర్తనన్ఛలమె యాచారమ్ముగా నిల్చెనో!

--లక్ష్మీదేవి.

మత్తేభవిక్రీడితము.

కాంక్షలెన్నొ!

 

అలివేణి కురులందు నలరారు నీలంపు

సిరిరాశినై వెల్గు శ్రేయమెంతొ

యెలనాగ ముగమందు నెలమించు నగవందు

మెఱుపునై చెల్గంగ మేలదెంతొ

కలకంఠి స్వరమందుఁ గమనీయ రాగంపు

గరిమనై వినరాగ ఘనత యెంతొ

లలితాంగి నడలందు లయకారి మువ్వనై

మురిపెంపు సడికాగఁ బుణ్యమెంతొ 

 

భువినిజన్మమంది పువ్వునై వికసించి

పరిమళించనైన భాగ్యమెంతొ

కవనగీతమందు గానఫణితియందు

గమకమైనఁ జాలు కలిమి యెంతొ. 

 

-లక్ష్మీదేవి.

సీసము, ఆటవెలది.

నిలకడ

 దుర్వ్యాపారమ్మెప్డు  మనంబందున నిలువగఁ దగదు, విడగనగునే?

నిర్వ్యాపారమ్మైన స్థితిన్నే నిలిచితపములను నెఱపగనగునే?

నిర్వ్యీర్యమ్మౌ భంగుల,  నేదే నిలకడలనెఱుగని విధుల, నిటులే

దుర్వ్యాఖ్యానమ్ముల్ లిఖియింపందొరగుదునన మది దురటిలునుగదా!!

--లక్ష్మీదేవి.

సరసిజ వృత్తము.

#నాపద్యాలు

#ఆనందాలు

😊😊

 

--లక్ష్మీదేవి.

సరసిజ వృత్తము.

 

నిత్యసత్యము

నిత్యోల్లాసమ్మందుననున్నన్నిరవధిక సుఖము నిలచునట, సదా

సత్యాన్వేషాసక్తినినున్నన్సబలమగు తపము సఫలమట, తతః

నిత్యస్సత్యమ్మైనదియేదో నికరముగఁ దెలిసి నిలబడుటకు, నా

వ్యత్యాసమ్మెల్లందెలియంగావలె, గురువు కరుణపడయగవలెనోయ్.

 

 

-లక్ష్మీదేవి.

సరసిజ వృత్తము.

ఒక ప్రయత్నము.

డమరుక

 

జవసత్త్వమ్ముంచుము సాజమగు యోగములలో,

శివనామమ్మందు తనించి, కడకాలములలో

భవబంధమ్మెల్లనుబోవ, మది చింతనములో

చవిఁజేకొన్నంత, ప్రభాసమగు స్వాంతనములో .

--లక్ష్మీదేవి 

డమరుక వృత్తము. 

నొప్పించు గతిన్

ఊరంతనుఁ జాటించుచు, నుద్రేకముల

న్నూరంతలు రెట్టించుచు, నొప్పించుగతిన్,

గోరంతనుఁ బోనివ్వక కొండంతలుగా,

వీరంగములేలోగద వేయింతలుగా? 

--లక్ష్మీదేవి.

కలహంసి వృత్తము.